紙本墨書南番文字 per.Jap

紙本墨書南番文字

紙本墨書南番文字

 

تصویری از کتاب ویس - رامین که اصل بیت اول در شماره 16 آمده است: 

   

ویس - رامین .بهار نیکویی بر کس نماند

جهان خرمی‌با کس نماند ****  **      فلک روزی دهد روزی ستاند. *ویس ورامین 

تصویری از کتاب شاهنامه که در شماره 58  اصل شعر بصورت زیر آمده است 
جهان یادگارست و ما رفتنی.*****     بمردم نماند به جز مردمی.      *فردوسی

 شعر شاهنامه بیت 58  داستان اسفندیار 

جهان یادگارست و ما رفتنی.*****     بمردم (به گیتی ) نماند به جز مردمی.

 همانطور که دیده می‌شود خط قرمز به گونه‌های متعددی خوانده می‌شد و نویسنده ناخدای ایرانی آنرا کامل  ننوشته  و نقطه گذاری‌ها یا به مرور زمان از بین رفته یا نقطه نگذاشته است اما در حقیقت   اصل آن چنین بوده است .

 گر در اجلم مساهلت خواهد بود *روشن کنم این دیده بدیدار تو زود* پس (گر) به خلاف گردد این (چرخ) کبود* بدرود تو از من و من از تو بدرود.

****

دستنوشته پارسی ژاپن (خط نبشته نانبان) دستخطی است که از سال ۱۲۱۷ میلادی توسط راهب ژاپنی از چین به معبدی در ژاپن آورده شد این قدیمی‌ترین سند فارسی موجود در ژاپن است  حفظ بودن این اشعار توسط یک ملاح در چین نشانگر شهرت این اشعار نزد مردم بوده است. هر سه رباعی از شاعران مشهور ایران است اولی از فخرالدین اسعد گرگانی دومی از فردوسی و سومی از کتاب جامع‌التواریخ  صفحه 135پادشاهی فریدون   است که با تفاوت اندکی با نسخه‌های فعلی در آن زمان ملاح ایرانی آن را از حفظ نوشته است. و این نشان می دهد این اشعار آن زمان مشهور بوده اند و در آن زمان ایرانیان زیادی در بندر گوانژو بوده اند از آنجا که فاصله گوانژو و ژاپن زیاد نیست احتمال دارد که ناخدایان ایرانی از همان دوره به بنادر ژاپن نیز سفر کرده باشند به هرحال ارزش این دستخط بسیار زیاد است و برای مبنای تاریخ روابط ناخدایان ایرانی با بنادر این منطقه مهم است ایرانیان به بندر واک واک یا واق واق هم زیاد سفر می‌کرده اند اما بدرستی نمی دانیم واق واق آیا در تایلند بوده یا در حوالی جنوب ژاپن. اما نکته مهم دیگر اینکه  علاوه بر شعر که در  جامع‌التواریخ  یافت شده مطلبی هست که احتمالا همین جزیره ژاپن امروزی است در این کتاب آمده است در میان دریای محیط ولایت جورچه است نام آن جمنگو (ژپنگو، گفتنی است در الفبای فارسی/عربی تا چند سده قبل گ چ پ ژ وجود نداشته و لذا نوشته نمیشده است) و پادشاهی علیحده از چین دارد و مردم آن جزیره کوتاه قد و در آنجا معادن بسیار زیاد است.

 چهار بیت اول:

جهان خُرمی‌با کَس نماند **** فلک روزی دهد، روزی ستاند. *ویس ورامین https://ganjoor.net/asad/veysoramin/sh65/

 جهان یادگارست و ما رفتنی. ***** بمردم نماند به جز مردمی. *فردوسیhttps://ganjoor.net/ferdousi/shahname/esfandyar/sh26

 اصل شعر در شاهنامه چنین است :

داستان رستم و اسفندیار بخش 26 :

به سیمرغ گفت ای گزین جهان * چه خواهد برین مرگ ما ناگهان * جهان یادگارست و ما رفتنی * به گیتی نماند به جز مردمی

به نام نکو گر بمیرم رواست * مرا نام باید که تن مرگ راست * کجا شد فریدون و هوشنگ شاه * که بودند با گنج و تخت و کلاه * برفتند و ما را سپردند جای * جهان را چنین است آیین و رای. 

 ***ویس ورامین نامهء پنجم اندر جفا بردن از دوست:

تو با صد گنج پیروزی و نازی * به چندین گنج شاید گر بنازی * چه باشد گر تو نازی از تن خویش * که ناز من به تو از ناز تو بیش

به تو نازم که تو زیبای نازی * بسازم با تو گر با من بسازی. ولیکن گر چه روی تو بهارست *همیشه بر رخانت گل بیار است

بهار نیکوی بر کس نماند * جهان روزی دهد روزی ستاند. مکش چندین کمان بر دوستانت * که ناگه بشکند روزی کمانت

و گر پُر تیر داری جعبهء ناز * همه تیرت به یک عاشق مینداز

دکتر محمد عجم نویسنده کتاب نقش پارسی بر بناهای فاخر هندنقش پارسی بر احجار هند) می‌گوید:" همه اشعار این دستخط  قابل خواندن است و معنی همه ابیات اکنون روشن است. چون شعر اول از اسعدی گرگانی و شعر دوم از اشعار معروف و شناخته شده فردوسی نزد مردم بوده رباعی آخر مربوط به داستان ایرج است و در کتاب جامع التواریخ آمده  است.

  4 بیت آخر ، بسیار معروف بوده و حتی مردم زمان عزیمت برای سفر و خداحافظی آن را مانند یک سروده مذهبی و مقدس می خوانده اند این شعر شاید در کتب مختلف آمده باشد بطوریکه هم در شاهنامه  با تغییر و البته با همین مفهوم هست و هم در کتاب جامع التاریخ رشیدالدین فضل الله همدانی  این چهارگانه در صفحه 135 و 136  کتاب آمده است و آن داستان غم انگیز خداحافظی ایرج از پدرش فریدون هست زمانیکه قصد داشت برای ارایه پیام محبت و برادری عازم  سفر  ترکستان  و محل  پادگان  تور و سلم شود تقدیر غم انگیز این بود که ایرج به کینه حسادت برادران کشته شد:

گر در اجلم مساهلت خواهد بود *روشن کنم این دیده بدیدار تو زود*

پس گر به خلاف گردد این چرخ کبود*

بدرود تو از من و من از تو بدرود.

 یعنی اگر خداوند به من نظر لطف و مرحمت داشته باشد به امید خدا  دوباره به دیدار شما سالم بر خواهم گشت و خرسند و خوشحال خواهیم شد  اما اگر چرخ گردون و تقدیر و سرنوشت  بر خلاف امید و  زندگی ام تعیین شده باشد ( کشته شوم) . پس خداحافظی همیشگی من را بپذیر . بدرود یعنی خداحافظی بدون بازگشت یا احتمال کمتر برای دیدار دوباره . بدرود  تو از من یعنی دیگر احتمالا همدیگر را نخواهیم دید.  این یک ضرب المثل در فارسی بوده است. و بخصوص مسافران هنگام خداحافظی برای سفری طولانی بیان می‌کرده اند اکنون در زبان فارسی جدید این بیت اخر را بصورت زیر می‌گویند. بخاطر دارم هنگام خداحافظی سربازان برای عزیمت به جبهه در سال 1362 یک سرباز گفت" بدرود دیدار به قیامت!"

 

1.  گر در اَجَلم مُسامِحّت خواهد بود. 
منظور نویسنده این است که زمانیکه مرگم فرا برسد .
2. روشن کنم این دیده به دیدار تو زود.
تو را ملاقات خواهم کرد و از دیدن تو  دوباره خوشحال خواهم شد.

出典: フリー百科事典『ウィキペディア

紙本墨書南番文字（しほんぼくしょなんばんもじ）とは、1217年に南宋の泉州で書かれ、日本人僧の慶政によって日本に持ち帰られた、ペルシア文字の詩句が書かれた文書である。国の重要文化財（美術品）に指定されている。日本に現存するペルシア語の文書としては最古[注釈 1]のものである[3]。

 

ここに書かれた3つの詩はともに、イランの著名な詩人の作である。第一文前半は、ファフルッディーン・アサド・グルガーニーの叙事詩『ヴィースとラーミーン』、第一文後半は、フェルドウスィーの叙事詩『シャー・ナーメ』、第二文は、ラシードゥッディーンの『集史 』からの引用である。

 

第二文の詩の出典は、2020年まで不明であった。文字の解読が困難であり、研究者たちが試行錯誤し、様々な解釈を行なっていた。しかし現在は、3つの詩全ての出典が明らかとなった [4]。 第二文の詩は、『シャー・ナーメ』に登場するイランの神話上の人物イーラジが、父 フェリドゥーンに永遠の悲しい別れを告げる場面を語っている。これらは、水夫たちが船旅の際に詠み合っていたとされる有名な詩である。

**************

            :      なお、『インドの遺跡におけるペルシア語の碑文   』の著者であるモハンマド・アジャム博士は、第2文の第3行目（2ベイト目の前半のメスラー・半句）の、

惜別の詩である、第2文の四行詩の第3句はこれまで様々な解釈がされてきたが、現在は、『シャーナーメ（王書）』に登場する神話上の王フェリドゥーンと息子のイーラジとの永遠の悲しみの別れについての詩であることが判明している。四行詩は、ラシードゥッディーン・ファズロッラー・ハマダーニーが編纂した『集史』の135頁と136頁に記されている。

 

フェリドゥーンとイーラジの別れの物語は次のとおりである：フェリドゥーンはサルムにルームとユーラシア大陸の西方を、トゥールにトゥーラーンと中国を、イーラジにイランを与え、それぞれの国を治めさせた。しかしイーラジを妬む2人の兄はこれを不公平と非難する声明をフェリドゥーンとイーラジに送り、フェリドゥーンはこれに対して断固として立ち向かうことを表明した。フェリドゥーンはイーラジに身を守るよう助言するが、イーラジは兄たちへの信頼を捨てず、彼らに服従する道を選んだ。フェリドゥーンはサルムとトゥールにイーラジの決意を書いた書簡を送ったが彼らは聞き入れず、ついにイーラジを殺害した。

 

gar dar ajal-am mosāmeḥat khāhad būd

rowshan konam-īn dīde be-dīdār-e to z[ū]d

yaʿnī [ke] khalīq gardad-īn [charkh-e] kabūd

bedrūd-e man-ast tō ze-man bedrūd

「もしわが死神に寛大さがあるならば、／私は早く御身に再会してこの眼を輝かそう。／つまりこの碧〔い空〕は優しきものとなるだろう。／（これぞ）わが惜別、御身へのわが惜別の言葉なり。」（杉田英明訳）つまり、もし神が私に優しさと恵みを授けるなら、汝との再会を喜ぶことができるだろう、との意味である。「碧い空」とは、古代イランにおいて「運命」を意味し、「廻る天輪」とも言われた。”bedrūd”とは、もう二度と再会することができない別れの意味である。ここでは、もはや汝と会うことはできないだろうとの意味である。この句はペルシア語のことわざにもなっている。「さあ、お別れの時だ、さようなら、そなたの無事を願う（実際は自ら友と天国で会うことを願っている）」イランでは、ある人が遠く長い旅に出るとき、よく行われたお別れの挨拶である。

 

日本で発見された文書には、いくつかの文字が抜け落ちているが、当時は珍しいことではなかった。なぜなら、詩歌は口から口へと伝えられ、文字に書き写すことは少なかったためである。よってこのイラン人の水夫は詩を完全な形では書かなかったと思われる。いずれにせよ、この四行詩はペルシア語を話す人々の間では有名な詩であった。サアディーやシャフリヤール、イブンバトゥータなどは、ペルシア語の水夫の歌を引用している。

چهار بیت اول : 

جهان خرمی‌با کس نماند ****  **      فلک روزی دهد روزی ستاند. *ویس ورامین 
جهان یادگارست و ما رفتنی.*****     بمردم نماند به جز مردمی.      *فردوسی

باز نویسی - خط قرمز به گونه‌های متعددی خوانده می‌شود.     （原本を複写したもの。赤線は判読困難な箇所。）

日本に伝はる波斯文（南蛮文字）（羽田亨『羽田博士史学論文集 下』口絵、国立情報学研究所 - ディ

ジタル・シルクロード・プロジェクト 『東洋文庫所蔵』貴重書デジタルアーカイブ）

منبع :مجله دریای پارس: محمد عجم

*بررسی سیر شناخت ایرانیان از ژاپن ، محمد نقی زاده ، قدرت اله ذاکری..موسسه فرهنگی الهدی.1398

 

https://web.archive.org/web/20201112201623/http://parssea.org/?m=202008

https://parssea.blogspot.com/2021/11/blog-post_65.html

https://japan.mfa.gov.ir/portal/NewsView/605264/دستنوشته-پارسی-در-ژاپن