خاستگاه اولیه آیین بودایی
خاستگاه اولیه آیین بودایی
آیا بودا ایرانی بود؟ چه واقعیتهایی در مورد مجسمه‌های بامیان ناشناخته مانده است؟ . آیا بودائیزم از بامیان به هند و چین و ژاپن رفت . ایا بامیان مرکز اولیه بودیزم بوده است؟ آیا بودا همان سیذارتا گوتاما مغ پارسی است آیا بودا از سرزمین ایران بوده است؟ اینها سوالاتی است که پاسخ می‌گوییم بامیان چندین سده جزو قلمرو هخامنشی و ساسانی بود. کوشانیان در انجا دولتی قدرتمند ایجاد کردند.
تا قبل از نابودی مجسمه‌های 55 متری بودای بامیان بدست قدرتمند جهل طالبانی این دو مجسمه بزرگترین مجسمه‌ها در جهان بودند پس از تخریب آنها ژاپن و چین و تایلند مجسمه‌هایی از بودا را ساختند تا تخریب آثار بامیان را جبران کنند. بودای ژاپن 120 متر بلندی دارد. به ژاپنی Daibutsuیعنی بودای بزرگ بزرگترین مجسمه ایستاده جهان بود و در شهر اوشیکوی ژاپن هست ولی سال 2018 هند مجسمه پاتال را ساخت که مقام بزرگترین مجسمه جهان را از آن خود کرد قبلا نوشتیم که در دو قرن اخیر با کشفیات جدید باستان شناسی تردیدهای در باورهای قبلی مبنی بر هندی بودن بودا بوجود امد و در سالهای اخیر نیز هاروی کرفت و راناجیت پال نوشتند که مهرهای پادشاهان هخامنشی و دلایل دیگری ثابت میکند «سیذارتا گوتاما-بنیانگذار آیین بودا» ایرانی و ازخاندان شاهی هخامنشی بوده است. اما حالا کشفیات تازه از تمدن کوشانی خراسان بزرگ و بامیان نیز بیشتر ثابت میکند که بودا ایرانی بوده و بودیزم قبل از هند در خراسان خاوری شکل گرفته است کتیبه رباتک و کتیبه کوتل سرخ نیز مطالبی را بدست می دهد از جمله اینکه زبان دری از واژه دِ اَریئَئو the Ariao گرفته شده است.رباطک یا رباتک نام منطقه ای است بین بغلان و سمنگان افغانستان که در مسیر شاهراه پلخمری- مزارشریف قرار گرفته است. این منطق نزدیک سرخ کوتل تاریخی قرار دارد که هردو بقایای شهرهای کوشانی بوده و قدمت شان به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش بر می‌گردد. در مورد تمدن کوشانی که بخشی از حوزه تمدنی پرشیا است پژوهشهای ناچیزی صورت گرفته زیرا در نیم قرن گذشته که وسایل و ابزار پژوهشی راحت تر و آسان تر شده اند افغانستان فاقد زیر ساخت امنیتی برای کارهای باستان شناسی بوده است ولی بدور نیست که در آینده حقایق زیادی از ناپیداهای استان بلخ و بامیان پیدا شود.
سکه‌ای از پیروز پسر اردشیر ساسانی یافت شده که در آن وی از ارج‌گذاری خویش نسبت به دو دین زرتشتی و بوداگرایی خبر می‌دهد.
در سدهٔ ۶ زایشی یک رشته داستان‌های بودایی به نام جاتاکا از روی ویرایش هندوی آنها به نام «پنچا تنترا» به پارسی میانه ترجمه شد و «کلیلگ و دمنگ» نام گرفت. در سدهٔ ۸ زایشی ابن مقفع آن داستان‌ها را به عربی برگرداند و نام کلیله و دمنه بر آنها نهاد. ترجمه‌های لاتین و یونانی آن کتاب بعدها در سدهٔ ۱۴ پایهٔ داستان‌های آسوپ نوشتهٔ یک راهب بیزانسی را تشکیل داد.
آیین بودایی تا اندازه‌ای در خراسان بزرگ ریشه گرفته بود و یکی از کانون‌ها و نیایش‌گاه‌های بزرگ آن در صومعهٔ بودایی بلخ بود. این صومعه به سانسکریت، «ناوا ویهارا» نام داشت که معنی آن «صومعهٔ نو» است. این نام در فراگویی پارسی‌زبانان به گونهٔ نوبهار درآمد. لقبی که به گردانندگان این صومعه در زبان سانسکریت داده بودند، «پراموکها» به معنی «سرور» بود و نام خانوادهٔ برجستهٔ ایرانی برمکیان از همین لقب گرفته شده‌است. برمکی‌ها عهده‌دار و گردانندهٔ این نیایش‌گاه بودایی بودند.
روزنامه آساهی ژاپن از قول یک باستان‌شناس برجسته ژاپنی به نام «نوگوچی» از یافته شدن ۱۹ تندیس بودا در استان فارس گزارش داد. در گزارش دیگری از شبکه «بودیست نیوز» درازای این تندیسها میان ۵ تا ۲۰ سانتیمتر و جنس آنها از گچ و گل اعلام شده‌است.
برخی از پژوهشگران استدلال می‌کنند که آیین بودایی ریشهٔ ایرانی دارد. بر این بنیاد آیین بودایی ریشه در متافیزیک ایرانی و به ویژه دین زرتشتی دارد؛ بنابراین این دسته از پژوهشگران ریشهٔ هندی آیین بودایی را رد می‌کنند. چنین فرضیه‌ای بسیاری از فرضیه‌های سنتی در مورد آیین بودایی و خاستگاه آن و همچنین فرضیه‌های سنتی در پیرامون زمینهٔ تاریخی و سیاسی ان را به چالش کشیده‌است
هاروی کرفت و راناجیت پال معتقدند مهرهای پادشاهان هخامنشی و دلایل دیگری ثابت میکند «سیذارتا گوتاما-بنیانگذار آیین بودا» ایرانی و ازخاندان پادشاهی هخامنشی بوده است. شکل مجسمه‌های بودا از دوره امپراتوری کوشانی بامیان تا هند و چین و ژاپن به مرور با جغرافیای قومی تغییر کرده است.
آیا بامیان اولین مرکز بودایی جهان بوده است
چه واقعیتهایی در مورد مجسمه‌های بامیان ناشناخته مانده است؟ بطور یقین قدمت تندیس های بامیان و تشکیلات بودایی در بامیان بیشتر از 1600 سال و به قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.زمانیکه مجسمه‌های بودا در بامیان ساخته شده حداقل 5 قرن تشکیلات بودایی سابقه حضور قدرتمندی در آنجا داشته است مجسمه‌ها یکباره شکل نمی‌گیرند فکر و تشکیلات و کار سازمانی قبلی نیاز بوده است تا قبل از نابودی مجسمه‌های بودای بامیان این دو مجسمه بزرگترین مجسمه‌های بودا در جهان بودند پس از تخریب آنها ژاپن و چین و تایلند مجسمه‌هایی از بودا را ساختند تا تخریب بامیان را جبران کنند. بودای ژاپن 120 متر بلندی دارد. به ژاپنی Daibutsuیعنی بودای بزرگ بزرگترین مجسمه ایستاده جهان بوده در شهر اوشیکوی ژاپن هست ولی سال 2018 هند مجسمه پاتال را ساخت که مقام بزرگترین مجسمه جهان را از آن خود کرد.
سایت اینترنتی «خاستگاه‌های کهن» (ancient origins) چکیده‌ای از کتاب «بودای بابلی: تاریخ گم‌شده و بصیرت کیهانی سیذارتا گوتاما» به قلم هاروی کرفت را منتشر کرده که در آن رد پای سیذارتا – بودای بزرگ – را در ایران باستان می‌یابد.
این کشف جدید در پی تجزیه و تحلیل نوشته‌های روی مٌهرهای خانوادگی و لوحه‌ها و کتیبه‌های یافته شده در پرسپولیس، کاخ سلطنتی داریوش بزرگ هخامنشی، و یافتن ارتباط میان مٌهرها با نام سیذارتا گوتاما و پدرش سودودانا گوتاما به دست آمده؛ کشفی که دکتر راناجیت پال در مقاله‌ای در ارتباط با ظهور ادیان بودایی و زرتشتی در ایران باستان با شرح وتفصیل و با ذکر جزئیات به آن پرداخته است.
روی تاج خاندان سلطنتی تصویری از پادشاهِ تاج بر سر در میان دو فرشته نگهبان قلم‌زنی شده. و مهرهای کاخ تخت جمشید هم حاوی اسامی اعضای خاندان سلطنتی و دیگر شخصیت‌های مهم در قلمرو ایران باستان است. گوتاما نام یکی از اعضای خاندان سلطنتی سکا (در شمال منطقه‌ای که پادشاهان پارس بر آن فرمان می‌راندند) بود. باستان‌شناسان در بررسی شماری از مهرهای به دست آمده از تخت جمشید، دریافتند که سرامانا (شامان مرکب از شیر و خورشید) اشاره به سدا آرتا (سیذارتا) دارد – سیذا به معنی (رهایی‌بخش) و ارتا به معنی حقیقت کیهانی.
دو فرشته نگهبان با سر و بال مرغی افسانه‌ای و بدن شیر، نمایشگر سرامانا شامان‌ها بود.بنابراین، به باور باستان‌شناسان مهر خاندان سلطنتی مربوط به گوتاما، او را از اعضای خاندان سلطنتی ایران معرفی میکند.
در یک شمایل بودایی، بودا بر تختِ شیرنشان تصویر شده. در این شمایل بودا زیر درخت مقدس روشنگری کیهانی، معرفت خود را در اختیار شاگردان قرار می دهد.
باستان‌شناسان با مقایسه این شمای با تصاویر روی مهرها و کتیبه‌های تخت جمشید، و بررسی مهرهایی که در کاوش‌های باستان‌شناسی تخت جمشید به دست آمده، این پرسش را مطرح کردند که تاج خاندان گوتاما در پارسه (سرزمین پارس) چه می‌کرده؟ و آیا پیوند و رابطه‌ای میان سیذارتا گوتاما با امپراتوری ایران وجود داشته؟
کتیبه‌های داریوش بزرگ حاکی است که اهورامزدا، خدای زرتشتیان، داریوش را فراخوانده تا (در سال ۵۲۲ پیش از میلاد) تخت سلطنت را از گوماتا، مغ بزرگی که پس از مرگ کمبوجیه تاج و تخت را غصب کرده بود، بازپس بگیرد. کندوکاو در کتیبه‌ها، پژوهشگران را به این باور رساند که سیذارتا گوتاما معروف به بودا، همان گئومات یا بردیا بود که قدرت را در ایران به دست گرفت، اما اندکی بعد به دست داریوش، شاهزاده هخامنشی سرنگون شد.
پیروان بودا به هند رفته و در آنجا آموزه‌های گئومات را رواج دادند. بنا به این پژوهش، در تمامی متون بابلی، نام اصلی بودا «گئومات» ثبت شده. مقایسه تصاویر نشسته بودا بر اریکه معنوی و تصاویر شاهان هخامنشی نشسته بر تخت پادشاهی نیز دلایل دیگر این همگونی و ایرانی بودن بنیانگذار آیین بودا ذکر شده است.
بر اساس این پژوهش‌ها، متون سانسکریتی که زادگاه بودا را هند ذکر کرده، صدها سال بعد از سرنگونی گئومات یا بردیا در هند بازنویسی شده.
اما یک واقعیت مسلم دیگر وجود دارد و آن این که تاریخ‌نگاران از گئومات بسیار اندک می‌دانند. این که آیا بودا همان گئومات – مغ بزرگ زرتشتیان – است یا نه، پرسشی است که هنوز در برابر باستان‌شناسان و مورخان قرار دارد. دکتر محمد عجم
منابع:
www.parssea.org
the new york times style magazin 27 jun 2020
https://b2n.ir/734508