این روز به یُمن زادروز بانوی نمونه‌ی اسلام، فاطمه زهرا(س)، روز مادر نام گرفته است. بانویی که گل سرسبد تمام بانوان عالم است؛ تنها زنی که پدرش معصوم، شوهرش معصوم و خودش نیز معصوم بوده و پیامبر گرامی اسلام(ص) به او لقب «اُم ابیها» داده است، یعنی زنی که برای پدرش هم‌چون مادر بود.
زندگی و سیره‌ی حضرت زهرا(س) به قدری آموزنده و جذاب است که هر زن آزاده‌ای در جهان، او را چونان قدیسه‌ای تحسین می‌کند؛ زنی که تولدش از دامن خدیجه کبری، همسر پیامبر گرامی اسلام(ص) و در کانون نخستین خانواده‌ی اسلامی‌با نغمه‌های آسمانی و تسبیح قدسیان همراه شد و شب میلادش را عرشیان به بانگ تکبیر و تسبیح جشن گرفتند و خداوند لقب «کوثر» به او عطا کرد. زیرا وی سرچشمه‌ی تمام خوبی‌های جهان است.
تولد این بانوی گران‌قدر به ابتکار بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، امام خمینی(ره) «روز زن و روز مادر» نام گرفت: «اگر روزی باید روز زن یا روز مادر باشد، چه روزی والاتر و افتخارآمیزتر از روز ولادت با سعادت فاطمه زهرا(س) است؛ زنی که افتخار خاندان وحی است و چون خورشیدی بر تارک اسلام عزیز می‌درخشد.»
فاطِمه(س) مشهور به فاطِمهٔ زَهرا (۵ بعثت -۱۱ق)، دختر پیامبر اسلام(ص) و خدیجه کبری(س) و همسر امام علی(ع) است. او یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) است که شیعیانِ دوازده امامی آنها را معصوم می‌دانند. امام دوم و سوم شیعیان، زینب(س) و ام‌کلثوم از فرزندان او هستند. زهرا، بَتول، سیدة نساء العالمین از جمله القاب وی و اُمّ اَبیها کنیه مشهور او است. فاطمه، تنها زن همراه پیامبر(ص) در روز مباهله با مسیحیان نجران بوده است.
سوره کوثر، آیه تطهیر، آیه مودت و آیه اطعام و احادیثی چون حدیث بَضعه در شأن و فضیلت فاطمه نازل و نقل شده‌اند. در روایات آمده است که پیامبر(ص)، فاطمه(س) را برترین زن در دو عالم معرفی کرده و خشم و خشنودی او را خشم و خشنودی خداوند دانسته است.
درباره دوران کودکی و نوجوانی فاطمه(س) گزارش‌های کمی وجود دارد. از این دوران فقط گزارش‌های درباره همراهی او با پیامبر در مقابل خشونت‌های مشرکان، حضور او در شعب ابی طالب و هجرت به مدینه همراه امام علی(ع) نقل شده است.
فاطمه(س) بعد از هجرت به مدینه با وجود خواستگاران زیادی که داشت، در سال دوم هجرت با امام علی(ع) ازدواج کرد. انجام فعالیت‌های اجتماعی و همراهی با پیامبر اسلام(ص) در برخی از جنگ‌ها از جمله فتح مکه از جمله کارهای او بعد از هجرت بود.