جام ارجان

جام ارجان در نمایشگاه ایران زیبا

 نمایشگاه ایران زیبا و جام ارجان 

جام ارجان نماد ورزش ایران در المپیک ۲۰۲۰

 

نشان کاروان ورزشی جمهوری اسلامی ایران در المپیک ۲۰۲۰توکیو با الهام از موتیف مشعل که از نقش های جام ارجان استخراج و با رنگ های پرچم تلفیق شده، طراحی گردیده است.

 جام «ارجان» با قدمتی چند هزار ساله، برای نخستین بار به عنوان نشان کاروان ورزشی ایران در المپیک توکیو طراحی و رونمایی شد. این هویت بصری که از «موتیف مشعل» و برگرفته از نقش‌های جام ارجان و با رنگ‌های پرچم کشورمان طراحی شده است.

 فعالیت فرهنگی و اجتماعی در عرصه المپیک امروز یکی از اولویت های مهم کشورهای عضو بزرگترین خانواده اجتماعی دنیا است؛ ریاست کمیته بین‌المللی المپیک در افتتاحیه المپیک ۲۰۱۶ ریو دو ژانیرو کسب مقام و عنوان در رویداد ورزشی المپیک را فرصتی خوب برای اتفاقی به مراتب مهم تر یعنی رخ نمایی در فستیوال بزرگ فرهنگی و اجتماعی المپیک خطاب کرد و شاید به همین دلیل است که بیش از ۳۰ کشور دنیا در فاصله یک سال تا آغاز بازیهای المپیک برای فعالیت‌های فرهنگی خود برنامه ریزی می‌کنند و مدیران و متولیان ورزش و کمیته ملی المپیک کشورمان نیز با آگاهی از همین حساسیت، فعالیت فرهنگی در این رخداد بزرگ را از مدتی قبل آغاز کردند .

 کمیته فرهنگی ستاد بازی‌های المپیک ۲۰۲۰ از ابتدای خرداد ۱۳۹۸ تشکیل و در قالب کارگروه‌های تحلیل محتوا ، جامعه شناسی، تاریخ فرهنگ و هنر و همچنین رساله جلسات تخصصی به منظور عنوان گذاری تعیین مصادیق و نمادسازی کاروان اعزامی‌کشورمان به المپیک ۲۰۲۰ توکیو را آغاز کرد.

 جام ارجان که قدمت آن بیش از ۳۰۰۰ سال است و به روشنی برگزاری یک رویداد گروهی آیینی (چیزی شبیه به المپیک امروزی) را در ۱۲۳۵ سال پیش از میلاد مسیح نشان می‌دهد به گفته باستان‌شناسان بیش از ۳ هزار سال پیش مراسمی‌بزرگ در ایران برگزار می‌شده که تلفیقی از مراسم آیینی رزمی و ورزشی بوده است.

به نظر می رسد تصاویر جام “ارجان”  یک مراسم بزرگ باستانی را در قالب ۵ حلقه متحدالمرکز بازنمایی می‌کند تصویرها و روایت‌های این جام ارتباط محتوایی و معنایی در هم تنیده ای با یکدیگر دارند به نحوی که وقتی از حلقه‌های اول به دوم و سوم می‌رویم گویا در زمان سفر میکنیم، حلقه اول و دوم گویای این است که مردم این کشور از نقاط مختلف اعم از مناطق کوهستانی شمال و شمال شرق یا از نخلستان‌های جنوب و غیره به محل برگزاری مراسم همراه با هدایا می‌شتابند.

همچنین این نقوش می‌توانند گویای این باشند که در آن زمان چه سرزمین‌هایی زیر سلطه ایلامیان بوده و چند ملت و قوم در ایلام زندگی می‌کرده است.

اما حلقه بعدی یعنی حلقه چهارم جام نشان‌دهنده شادی و پایکوبی بعد از اهدای جوایز است به شکرانه جشن و پیروزی ورزشکاران و هنرمندان به میدان آمده و بازی و هنر و مهارتهای ورزشی خود را به نمایش می‌گذارند به عبارتی این جام ورزش های رایج و مرسوم ۳۰۰۰ ساله را به نمایش گذاشته و آنها را به ما یادآور می‌شود .

در حلقه آخر جام چند جاندار دیده می‌شود که گمان می رود این جانوران سمبل ماه برگزاری مراسم و جشن هستند و  یا شاید در زمره حیوانات مقدس ایلامیان بوده‌اند و برای برکت جام ارجان در آن، این تصویر هک شده است؛ در مرکز جام نقش یک  گل آفتاب گردان  دیده می‌شود 

در سال ۱۳۶۱ به طور اتفاقی آرامگاهی متعلق به دوره ایلام نو در شهرستان بهبهان واقع در استان خوزستان شناسایی شد جام باستانی “ارجان” یکی از چند اثر به دست آمده از این آرامگاه است که شهرت جهانی پیدا کرده است ؛جام ارجان از نظر تاریخی ، باستان شناسی، اسطوره شناسی، نمادشناسی و رمزپردازی، مطالعات اجتماعی و مردم شناسی اهمیت منحصر به فردی دارد.

سطح بیرونی جام ساده و فقط دارای کتیبه کوتاهی با متن “کیدین هوتران پسر کورلوش” در نزدیکی لبه است؛ اما نقوش کنده کاری ظریف ای تمامی سطح داخلی جام را پوشانده است.

یکی از نکات بسیار مهم درباره پیدایش این جام و لزوم استفاده از این نماد برای کاروان المپیک ۲۰۲۰، وجود یکی از بازی‌های رایج و زنده کشورمان در میان نقوش این جام باستانی است؛ بازی یا ورزشی به نام “الختورن” هم اکنون به عنوان یک ورزش تفریحی در برخی نقاط ایران از جمله خراسان و  خوزستان رایج است . در این ورزش ، ورزشکار با دست راست خود پای راست را گرفته و با استفاده از دست و پای چپ با رقیب خود مبارزه می‌کند .

ایده اصلی و بن مایه فیگور ها و شکل های بکار رفته در طراحی هویت بصری با تجزیه تحلیل عناصر بصری درون جام “ارجان”  به دست آمده و تلاش شده در بستری مفهومی‌با شعار کاروان نام کاروان رنگ ها و سایر ملزومات هویتی ترکیب شود. 

 

مقاله پژوهشی : " جام ارجان و رازهای پنهان  تمدن ایران

 تمدن ارجان(ارژنگ، ارگان)  و جام ارجان یا جام پسر کورلوش

جغرافیای ایران بسیار شگفت انگیز است یکی از عجایب آن این است که راجع به هر تمدن و تاریخ و فرهنگ کهنی که صحبت شود بخشی از آن به ایران و جغرافیای ایران مرتبط است از  تمدن سومر و اکد  و ایلام تا تمدن گندهارا  و موهینجو دارو تا فرهنگ بودایی و هندویی تا فرهنگ اسلامی  تا تمدن ترکی تا رومی و مصری  و ... . در هر مورد که پژوهش شود اشاره به  ایران در آن لازم می آید. پس  ایرانی با هیچکدام از این تمدنها احساس بیگانگی نمی‌کند  این مزیتی است که  شوینیزم و بیگانه ستیزی را  از ایرانی دور می‌کند.

جام ارجان امسال به عنوان نماد کاروان المپیک انتخاب شد.

جام ارجان دنیایی رازها و سخن‌های ناگفته دارد که البته مسئولان مربوطه از زمان کشف تصادفی آن را از افکار عمومی دور نگه داشتند اما امسال لگوی المپیک شد و به عوام معرفی گردید که جای خوشوقتی دارد حتی اگر چه خیلی دیر هنگام. چنین آثاری در هرجای دنیا کشف میشد خوراک رسانه‌های گروهی برای ماهها و به کرات بود لگوی کاروان المپیک ایران ( بشقاب مفرغی جام ارجان بهبهان)، هفت دایره و پنج ردیف نقاشی مربوط به آداب و رسوم زندگی آنزمان را دارد در این نقشها بخشی از تاریخ فراموش شده ایلام یا تمدن خوزی حکاکی شده است. لگوی ملی ژاپن هم  شباهت به جام ارجان و گلهای تخت جمشید(گل خورشید) دارد که به آن چرخ دهر ،روزگار؛ چرخ اجل؛ چرخ گردون نیز می‌گفتند, این لگو یک شکل معمولی و اتفاقی نیست یک شکل مقدس است و از مصر تا هند و چین و ژاپن تاثیر خود را نشان می دهد. لگوی ادیان هندی و بودایی و ...  شبیه به دایره مرکزی جام ارجان است در هندوستان آرم ملی هندی چرخی 24 پَر  و در ژاپن لگوی ملی چرخی 16 پره و در ایران لگوی بسیاری از آیین‌ها چرخ 12 یا 8 پره است. همه اینها معانی و مفهوم و چم دارد.

 

 دایره‌های چرخ مانند سینی ارجان

 

اَرجان یا ارگان/آریگان نام باستانی بهبهان متعلق به دوره ایلامی/خوزی ، در ایران است . بقایای خرابه‌های شهر در دو طرف حاشیه رود مارون حدود ۵۰۰ هکتار است سال 1361 در نزدیکی این محوطه باستانی، آثار یک آرامگاه از هزاره دوم قبل از میلاد کشف شد که باب جدیدی در باستانشناسی این محوطه تاریخی و کل منطقه گشود.  آرامگاه شخصی بنام کیدین که دارای تابوتی بزرگ از جنس برنز بود. به همراه این تابوت یک حلقه طلایی، 98دکمه زرین، ده ظرف استوانه‌ای، یک خنجر، یک میله نقره‌ای، تنگ و ساغر و سینی برنزی دارای تصاویر متنوع پیدا شدند سینی برنزی که پس از رسوب زدایی مشخص شد مصور است و سه هزار سال قدمت دارد و داستانی مهم و مقدس را به تصویر کشیده است. جام ارجان ۱۹۶ نقش دارد که ۱۱۴ نقش به انسان، ۲۰ نقش به پرنده، ۲۰ نقش به درخت و ۴۰ نقش آن به حیوان اختصاص دارد و البته اشیا و ابزار آلات موسیقی و ورزشی نیز در آن وجود دارد.  نقش‌های سینی ارجان شامل 5 دایره نقاشی یک گل شانزده‌پر در مرکز شبیه به آفتاب گردان و یک نوع گل داوودی است اشتباها آنرا نیلوفر معرفی می‌کنند این گل نمادی و رمزی است از  خورشید و چرخ گردون که مشابهه آن در تمدن سومری و بین النهرین نیز وجود دارد. در یک دایره شیر، و چارپایان و پرندگان مربوط به اجرای آیین‌های مختلف قرار دارند  و هفت دایره یا حلقه نشانه عدد مقدس 7 است عدد 7 در دین یهودی و بسیاری از ادیان و مذاهب مقدس است ریشه این تقدس مشخص نیست اما همانند خیلی از نمادهای ادیان معروف مثل چرخ دارما  ، چرخ گردون و سواستیکا و ... سابقه در ادیان کهنتر دارد. در جام ارجان 7 دایره هم مرکز نشان داده شده که در حلقه اول گلی شانزده پر، قرار گرفته با ای ایلامی، که ترجمه آن "کیدین هوتران پسر کورلوش" می‌باشد. کورلوش و کوروش می‌توانند یک نام باشند زیرا در آوا شناسی ر " و "ل" به یکدیگر تبدیل می‌شوند اینگونه گلها که در تخت جمشید هم فراوان است بیشتر آیکون خورشید بوده  و در چرخ دارما نیز این شکل را می‌توان دید همچنین سواستیکا و صلیب شکسته نیز آیکون خورشید است و همه اینها ریشه‌های کهنی دارند و همگی الهام گرفته یا مرتبط به خورشید است و شعاع ها یا پر های گل خود می‌تواند مفاهیم مهمی را بیان کند. یکی از قدیمی ترین و نخستین الهه‌ها که توسط انسان پرستیده شده است خورشید است به همین دلیل نمادهای خورشید و نام های خورشید بسیار متنوع است از سور و سول گرفته تا خور و هور و آفتاب تا روژ و روز و ...   

  بنظر می رسد که 12 برگ نشانه 12 ماه سال و 16 برگ نشانه 12 ماه و 4 فصل سال باشد از طرفی اصول و راههای سعادت در آیین بودایی 8 مرحله دارد و خانه‌های رستم هفتخانه است و ره‌های طریقت هم 7 است. و 7 عدد مقدسی در بسیاری از مذاهب است  اما راز این اعداد هنوز با قاطعیت مشخص نشده است این شکل که ظاهری شبیه به گل دارد در دوره‌های نخست ربطی به گل نیلوفر نداشته و بعدها آنرا منسوب به گل کرده اند که البته بیشتر شبیه به آفتابگردان است تا نیلوفر آبی ، اصولا شباهتی به نیلوفر آبی ندارد.

نشان ملی ژاپن که یک نماد در معابد بودایی و شینتویی هم هست و دارای 16 برگ هست مطابق همان نمادی که در سینی ارجان و نمادهای تخت جمشید و چرخ درامای هند هست. 

 چرخ دارما" یا dharma chakra  در واقع چرخ دهر، چرخ گیتی ، روزگار و سرنوشت است چاکرا یعنی چرخ و دارما با واژه  دهر (روزگار) و درمان پارسی از یک ریشه هستند امروزه به معنا و مفاهیم مختلفی ترجمه شده اند ولی سرنوشت ، بهروزی سلامت و اقبال و چرخ زندگی معنی نخست آنها بوده است. چرخ درما یا چرخ گیتی قدیمی ترین نماد است که کاربرد خود را بطور مستمر حفظ کرده است. این نماد در ایران باستان و تمدن سومری و ایلامی نیز وجود داشته است در  مرکز جام ارجان  نیز چرخ دارما بصورت یک گل 16 پر نقش بسته است در تخت جمشید نیز این گلها به فراوانی وجود دارد. در خراسان بزرگ و افغانستان امروزی و  در تمدن گندهارا یا قندهار رد پای قدیم این چرخ به همین شکل امروزی دیده می‌شود. در هند دارما چاکرا  در دوره  آشوکا پادشاه قدرتمند قرن چهارم قبل از میلاد به عنوان گردونه قانون استفاده می‌شده‌است. اکنون تصویر این گردونه به رنگ سورمه‌ای و با بیست و چهار پره بر روی پرچم هند قرار دارد.

تا کنون تصور بر این بود که  آیین بودا نخست در سده پنجم پیش از زایش مسیح در هندوستان پیدا شده است اما اکنون با مطالعه نمادها می‌توان پی برد که ریشه این آیین در جغرافیای تمدنی ایران باستان بوده است و ظهور تکاملی آن در افغانستان امروزی بروز کرده است اما در هندوستان بقا و عمر دراز تری و قدرتمندی پیدا کرد  و بیش ۱۵۰۰ سال در آن سرزمین ماند و سپس به سرزمین‌های دیگر کوچید. بوداییان بر این باورند که در این ۱۵۰۰ سال آموزه‌های بوداگرایی سه بار دستخوش دگرگونی شده‌اند و در این باره اصطلاح «سه بار گردش چرخ آیین» را بکار می‌برند. چرخشگاه هر کدام از این دوره‌ها را هم هر ۵۰۰ سال می‌پندارند.

 بر روی بعضی از این چرخ ها فال و بخت شده است و یا داخل ان برگه‌های فال و سرنوشت هست افراد با چرخاندن آن در یک نقطه ای که ساکن می‌شود فال خود را بر می دارند. معمولا در این فالها به فرد امیدواری داده می‌شود. نمادها و آموزه‌های دوره‌های پیشین همراستا با آموزه‌های تازه به تاثیر خود ادامه داده‌اند.

بنمایه‌ای که همه این آموزه‌ها به آن پایبند بوده‌اند همانا اصل نپایندگی هستی است. این باور که هیچ چیز این جهان هستی پاینده و پایدار نیست. اصطلاح چرخ آیین (چرخ دارما) (Dharmacakra)  بعدها در میان بوداییان تبت محبوبیت زیادی پیدا کرد و بخشی از عبادت روزانه شد و در موارد عبادی و نیایشی نقش پر رنگی گرفت.

امروزه از چرخ دارما برای دعا هم استفاده می‌شود و هدف  از گرداندن این چرخ‌ها بدست پیروان آیین بودا همانا نمادی از خواندن سوترا و سخنان بودا است .

بر روی و در درون این چرخ‌ها افسون‌هایی (مانتراهایی) شده‌است. افسون‌ها سخنانی ژرف به گونه‌ای بسیار نمادین هستند. این چرخ‌ها را می‌توان در جوامع گوناگون بودایی یافت اما تنها در تبت است که بخشی جدی  از زندگی روزمره مومنان بودایی را تشکیل می‌دهند.  

شهر ارجان در کتابهای کهن

ارجان نامی تغییر یافته و معرب شده است و اصل آن می‌تواند ارژنگ ، ارگان ، اورگان باشد ارجان هم نام ناحیه است و هم نام شهر. در کتب عربی بسیاری که در زیر فهرستی از آنها آورده شده است در مورد ارجان(ارژنگ) و عظمت آن مطالبی نوشته شده شده است و همه آنها از اهمیت تاریخی و اقتصادی و موقعیت جذاب طبیعی آن  مطلب اند و نشان می دهد که ارجان شهری تاریخی و مرکزی تمدنی بوده است که حتی با شوش قابل مقایسه بوده است اما ارجان چند بار با زلزله و عوامل دیگری تخریب شده است. از این‌ها می‌توان پی برد که ارجان بدلیل اینکه بین منطقه سردسیر و گرمسیر واقع شده است موقعیتی ممتاز داشته و بدلیل آب و هوای خوش محل کوچ زمستانی و تابستانی بوده است و محلی جذاب برای پادشاهان بوده است.

متاسفانه تمدن‌های قبل از دوره هخامنشی بدلایل متعددی مورد اهمال واقع شده است دلیل نخست ان اینکه آثار و مکتوباتی از آن دوره‌ها باقی نمانده و یا بسیار نادر است. اما در مورد سلسله هخامنشی هم آثار قابل ملاحظه ای مانده و هم در کتب رومی‌ها و غربی مطالبی از آنها بجا مانده است. های دوره قاجار و پهلوی در مورد آثار تمدنی هنوز در ابتدای راه خود بود و تحت تاثیر کتب قرون گذشته بود که عمر انسان را 7 هزار سال تخمین می زدند و بر این اساس نظریه مهاجرت آریایی‌ها را به سه هزار سال قبل نسبت می دادند این نظریات بسیار ناقص بوده است تحقیق و پژوهشهای زیادی لازم است تا روزنه ای بسوی بخشی  از حقایق و دوره‌های تمدنی گم شده و زندگی بشری در ایران گشوده شود. زمانی خوزستان از نظر آب و هوایی و انبوده حیوانات و گیاهان شباهت زیادی به جنگلهای امروزی آفریقا مانند جنگلهای کنیا، اوگاندا و نشنال پارکهایی مانند کروگر داشته است حتی نسل حیات وحش انواع حیوانات درنده و غیره از جمله شیر و گور خر و گاومیش و انواع آهو و پلنگ  تا سده‌های اخیر قابل ردیابی است. این فرضیه که حتی روزگاری خلیج فارس یک دریای کوچک تر و آب شیرین بوده است بطور جدی مطرح است بر اساس فرضیات جدید ردپای انسان در دشتهای خوزستان و دامنه‌های البرز به 30 هزار سال قبل می رسد و اینکه مهاجرت از این منطقه بسوی اروپا انجام شده و در دوره‌ها و یا هزاره‌های بعدی مهاجرت معکوس بسوی فلات ایران صورت گرفته است. زندگی انسانهای شکارچی و انسانهای دامدار  بر اساس مهاجرت  شکل می‌گرفته است و یکجا نشینی انسان بسیار متاخر است و قدمتی بین  5 تا 7 هزار ساله دارد  امروزه ما با توسعه علم حق داریم بر خیلی از گفته‌های تاریخی خط بطلان بکشیم .

دوره هخامنشی ایران تمدنی و حکومتی بسیار گسترده برپا ساخت که در دوره ای قلمرو آن از خلیج بنگال تا مصر و  روم و ... گسترش داشت. اما این تمدن یک شبه شکل نگرفته است و مدیون و میراث دار تمدنها و ادیان و مذاهب  قبلی خود نیز بوده است بسیاری از نمادهای هخامنشی را می‌توان در تمدن ایلامی و سومری هم یافت. در مورد ادیان دوره هخامنشی نیز ناگفته و اسرار کشف نشده فراوان است. کارکرد خود تخت جمشید هرگز یک کاخ سلطنتی نبوده است کارکرد آن بیشتر مجموعه معابد بوده است مجسمه‌ها هیچکدام تزئینی نیست بلکه نمادهای دینی و مذهبی است و هرکدام کارکرد ویژه خود را داشته است. در دوره هخامنشی انواع مذاهب و ادیان بوده و همان حالتی که امروزه در هند وجود دارد.

 شمس الدین مقدسی (محمد بن أحمد المقدسی المعروف بالمقدسی البشاری)، در کتاب أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، ص 52 ،421، 425، و جلد 2 ص 630، جلد 1, ص 74، جلد 2، ص 634. در مورد ارجان و مناطق اطراف آن وصف های خوبی دارد او است :

ارگان دهستانی است با بناهای فاخر ، بسیاری از خوبی‌ها ، شهرهای بزرگ ، خانواده‌های متحد ، در آنجا یخ و برف ، خرما ، لیمو و انگور ، مرکز  انجیر و زیتون است و در آنجا از روغن دنبه برتر   صابون درست می‌کنند، خزانه داری فارس و عراق است و به دشت خوزستان(در متن عربی همه جا خوزستان بکار رفته ) و اصفهان پیوسته است دارای رودخانه ای سیل آسا هستند که منطقه را به دو بخش قطع می‌کند (خزانه فارس والعراق ومطرح خوزستان وأصفهان بها نهر غزیر یشقّ البلد) ، و مسجد حسن عامر دارای یک چراغ بلند و زیبا از ساختمان خود در لبه بازارها است. دارای یک سنگ بزرگ است دارای درهایی است که هر شب بسته می‌شود ، و از ردیف های صلیب عبور می‌کند ، و درهای چهار طرف رو به یکدیگر هستند ، و شما چیزی بهتر از بازار گندم نمی‌بینید ، در زمستان تمیز و خوب است ، جنگلی از نخلها و باغها  است  و اب چاههای آن شیرین است ، و هرآنچه در مورد نان ، ماهی و یخ  می خواهیدتعریف کنید. اما در تابستان جهنم است ، و رودخانه آب از زمان برداشت انگور تا زمان فصل باران نمکی است و ثروتمندتر از  زنان   آنها در هیچ جا  نمی‌بینید. ارجان  شش مسیر دارد ، مسیر اهواز ، مسیر رشهر ، مسیر شیراز ، دنباله راسفا ، مسیر  میدان، مسیر کیالین  ، و این از فتوحات عثمان بن ابی العاص است و مسجد جامع آن را حجاج جومه ساخته  است:

آب شرب آنها از رودخانه است اسم روستای آن شاهپور است کوهستانی و زیبا است  شبیه به غوطه دمشق است  شاهپور پسر فارس آنجا را بر همه بلاد از خراسان تا خوزستان(متن عربی خوزستان و خوزیه)  ترجیح می داد در مورد ارجان ،  یک منطقه بزرگ ، دشت ، کوهستانی و دریایی است که دارای نخل ، انجیر ، زیتون ، درآمد و نعمت فراوان است.  ارجان نام پس گرگیسیا پسر فارس بوده که بر پدرش غضب کرده  و به این دهستان مهاجرت نموده  و بعضی دهستانهای دیگر اردشیر کوره را ضمیمه کرده است و  استدلال وی درباره ساخت رامهورموز از فارس قوی است ، ممکن است یکی ملحقات  به خوزستان  باشد .

الادریسی، در نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق، جلد 1، ص 404 ،411، 412. در مورد منطقه مفصل است و از جمله :

ارجان ، این مرز بین پارس و خوزستان است.(در متن عربی همواره خوزستان بکار رفته است) این شهر بسیار خوبی است و دارای حسن و جمال  ، حاصلخیز و بارور ، نخل ، انگور و میوه‌های عمومی مانند گردو ، مرکبات ، هلو ، فراوانی و  زیادی زیتون و روغن و آب آن گوارا  نیست .  در مسیر  دروازه  ارجان ، که راه به بسوی  خوزستان است و بر روی رودخانه طعب قرار دارد ، پلی منتسب به الدیلمی ، پزشک حجاج بن یوسف ، قرار دارد . یک پل چند ستونی که  بین عمودی‌های آن از روی سطح زمین هشتاد پله است .

نویسنده حدود العالم ص 146 ( محدوده دنیا) : ارجان شهری بزرگ و تفرجگاهی با تجارت بسیار ، برکات گسترده و هوای خوب. و در محل استراحت آن چشمه ای از آب وجود دارد که عمق آن هیچکس درجهان نمی داند ، و از آن آب کافی بیرون می آید تا یک آسیاب آبی را بچرخاند و سپس بر روی زمین جاری می‌شود. ملاس خوبی از این شهر برخاسته است.

تاریخ الطبری، جلد2، در ص92 و 94. است: قباد (گوباد)  بین اهواز و فارس ، شهر ارجان را بنا کرد. گوباد دستور داد و آن را در نقطه ای بین پارس و سرزمین اهواز بنا کردند ، و نام آن را رام گوباد گذاشت که بومگ آباد نامیده می‌شود و به آن ارجان و شهر  نیز گفته می‌شود و روستاهایی در آنجا ساخت  دهستان  رام هرمز  از ان جمله است.

ابن خردادبه  درکتاب المسالک والممالک , ص 46. است :  شهر  ارژنگ و روستاهای آن ، باش ، ریشهر ، اسلگان ، مولگان ، فرزک ، و از شیراز به شهر گور بیست فرسخ ، و از آنجا به دشت پیاز هفت فرسخ ، و از نوبندگان به شیراز بیست و سه فرسخ ، و بین شیراز و شاهپور  بیست فرسخ ، و بین شیراز و گور بیست فرسخ ، و از شیراز به شهر استخر ده فرسخ. ، و از شیراز به زارکان ، چهار فرسخ ، و سپس به استخر ، هشت فرسخ.

قدامه بن جعفر در  الخراج و صناعه الکتابه , ص 85.نوشت:

و عثمان بن ابی العاص ، در پایان خلافت عمر ، پیمانی صلح برای مالیات و جزیه گشود.

و از نشاپل  تا ارژنگ  ، پنج فرسخ و از شهر ارژن تا داسین ، هفت فرسخ است .

مسعودی گفت: و خانه ای از آتش در شهر ارجان در سرزمین پارس در روزگار بهرام سیف برپا شد

استخری ( الإصطخری)، در المسالک والممالک ، ص 71، 78.  است:

این یک شهر بزرگ است ، از نظر خیر و برکت فراوان، با نخل، زیتون و گرمه ، دارای بیابان ، دریا ، دشت و کوهستانی است و آب آن جریان دارد و بین آن و دریا یک مرحله وجود دارد. بزرگترین شهر پارس شیراز است ، سپس در بزرگی فسا است ، بعد از آن سیراف قرار دارد و بعد از سیراف ارجان از نظر بزرگی قرار دارد بعد از ارجان  توج ، شاهپور ، استخر ، کاتاه ، دارابگرد ، گور ، گناوه ، نوبنگان و گندکان که در بزرگی به یکدیگر نزدیک هستند.

در مورد مناطق و روستاهای شهر ارجان ، (ارژن) و شهر آن ارجان است ، بازرنگ منبر(منظور مسجد جامع است) ندارد و کشور شاهپور منبر دارد ، ریشهر منبر دارد ، بنیان منبر ندارد و کاکاب منبر ندارد و دیر ایوب نیز منبر ندارد.  و الملگان منبر ندارد ، و سلگان منبر ندارد و گلدکان منبر ندارد ، و خانگاه آل عمر منبر ندارد ، و فرزک منبر دارد ، هندیگان ارگان منبر ندارند و  مهربان منبر دارند و گناوه  منبر دارد و شینیس منبر دارد و چوان نجس منبر ندارد. و اما در مورد زموم آن ، هر کدام از آنها دارای شهرها و روستاهای جامعه خود هستند ، مالیات هر منطقه از آن توسط رئیس کردها تضمین شده است ، و آنها  مردان برای حفاظت از  کاروانها و حفظ جاده‌ها و معاونان سلطان هستند. در آنجا بادنجان می روید که غذای شاهان است.

ناصر خسرو قبادیانی که در سال 443 هجری به ارجان می رود در سفر نامه خود می نویسد :(چهار جوی عظیم بریده اند و اب از میان شهرعبور کرده که خرج بسیار کرده اند و به اخر شهر بر انها باغها و بستانها ساخته و نخل و نارنج و ترنج و زیتون بسیار باشد) این چهار نهر که اقای قبادیانی که با چشمهای خود دیده هنوز اثاری از انها بر جای مانده است. به دلیل پاین بودن سطح شمال شهر از سطح دریا برای استفاده باغها مناسب نبوده به همین دلیل یک رشته قنات برای قسمت شمالی درست کردند که سراب ان از تنگ تکاب شروع می‌شد.

کتابهایی که به زبان عربی در مورد ارجان و مناطق اطراف مطالبی اند:

•      الطبری، تاریخ الطبری، جلد2، ص92 ،94.
•    حدود العالم، ص146.
• المقدسی (محمد بن أحمد المقدسی المعروف بالمقدسی البشاری)، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، ص 52 ،421، 425، و جلد  2 ص 630، جلد 1, ص 74، جلد 2، ص 634.
•    کتاب: تاریخ الرسل والملوک ص 719- نوشته: الطبری - مصدر الکتاب : موقع الوراق
•    ابن خردادبه - کتاب المسالک والممالک , ص 46.
•     قدامة بن جعفر، الخراج و صناعه الکتابه , ص 85.
•     کتاب: الخراج وصناعة الکتابة -نوشته : قدامة بن جعفر بن قدامة بن زیاد البغدادی ، أبو الفرج، متوفى : 337هـ ناشر : دار الرشید للنشر ، بغداد - الطبعة : الأولى ،  1981 م
•      المسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، جلد2، ص243.
•      الإصطخری، المسالک والممالک ، ص 71، 78.

10.      تجارب الأمم وتعاقب الهمم، أحمد بن محمد بن یعقوب مسکویه أبو علی، جلد1، ص172.
11.          ناصر خسرو ، سفرنامه ناصر خسرو , ص 153.
12.      الادریسی، نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق، جلد 1، ص 404 ،411، 412.
13.      ابن عساکر ، أربعون حدیثا لأربعین شیخا من أربعین بلدة, ص 62-63.
14.      الحازمی الهمدانی، الاماکن او ما اتفق لفظه وافترق مسماه من الامکنه, ص 64.
15.      [ یاقوت الحموی ، معجم البلدان] مراجعة مرجع
16.      القزوینی آثار البلاد وأخبار العباد، ص 141، , ص 195.
17.      عبد المومن البغدادی، مراصد الاطلاع على أسماء الامکنة و البقاع, جلد 1, ص 52.
18.      ابوعبدالله عبد المنعم الحمیری ، الروض المعطار فی خبر الاقطار ، ص 25.
19.     بروسوی، أوضح المسالک إلى معرفة البلدان و الممالک، صص 137و138.
20.      اعتماد السلطنة کتاب مراة البلدان، جلد 1، ص 35-37 .

نوشته دکتر محمد عجم ، پژوهشگر تاریخ تمدن و روابط بین الملل

https://parssea.blogspot.com/2021/07/61.html

 

https://parssea.blogspot.com/2021/07/blog-post.html

 

روز دوشنبه مورخ 4/4/1400 نمایشگاه ایران زیبا به منظور معرفی هنر، فرهنگ و تمدن ایرانی، با حضور رحمانی موحد سفیر محترم کشورمان ، دکتر سلطانی فر وزیر محترم ورزش و جوانان، دکتر صالحی امیری رئیس محترم کمیته ملی المپیک، جناب آقای‌هاگی اودا وزیر آموزش، فرهنگ، ورزش، علوم و فناوری ژاپن، جناب آقای تاکاهاشی دستیار وزیر و مدیر کل خاورمیانه وزارت امور خارجه ژاپن، جناب آقای تاکه‌یی شهردار میناتوکو، جناب آقای ساساکاوا رئیس بنیاد ژاپن،جناب آقای یاماگیوا دبیر گروه دوستی پارلمانی ژاپن- ایران، جمعی از دیپلماتها و ایرانیان مقیم، در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران افتتاح شد.

 از عموم هموطنان گرامی و ایرانشناسان و  ایران دوستان دعوت می‌شود از نمایشگاه بازدید کنند ساعت 11 صبح تا 8 شب تا 14  اوگوست.