ایرانی های مقیم، ساکن و یا مسافر در خارج از کشور ممکن است به دلایل مختلف توسط پلیس یا دیگر مقامات آن کشور دستگیر و زندانی گردند. برخی از کشورهای خارجی حتی کشورهای حامی حقوق بشر هم به دلایل غیر قابل پذیرش از اعلام دستگیری ایرانی ها به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور خودداری نموده و حقوق آنها را به راحتی پایمال می نمایند. بر اساس بند ب ماده 36 کنوانسیون وین مقامات کشور دستگیر کننده باید در اولین فرصت ممکن دستگیری یا زندانی شدن اتباع یک کشور را بنا به تقاضای ذینفع به نزدیکترین نمایندگی سیاسی یا کنسولی مستقر در آن کشور به صورت کتبی اعلام نمایند. بدین ترتیب ایرانی های دستگیر شده می بایست بلافاصله پس از دستگیری شخصاً یا توسط بستگان، دوستان، دیگر زندانی ها و ... خواستار تماس یا اعلام دستگیری خود به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران شده و از انجام این کار اطمینان لازم کسب نمایند.
به هر حال مأمور کنسولی نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور به محض وصول خبر دستگیری یا بازداشت هر یک از اتباع کشورمان اقدامات زیر را انجام خواهد داد:

الف - تماس با مقامات محل یا مسئولین زندان برای تعیین وقت ملاقات به منظور رسیدگی به مشکلات و وضعیت ایرانی زندانی و کسب اطمینان لازم از سلامتی جسمی و رفاه نسبی وی
ب - تکمیل برگ مشخصات ایرانی های بازداشت شده در خارج از کشور(نمونه شماره 2) برای پیگیری امور اداری و حقوقی وی نزد مقامات مسئول
پ - شرکت در دادگاه(های) مربوط به متهم ایرانی (درصورت اقتضاء) ضمن رعایت قوانین و مقررات محل و در صورت نیاز استفاده از وکیل محلی برای انجام بهتر و سریعتر امور تا مرحله اخذ حکم برائت (پس از تامین هزینه وکالت توسط بستگان زندانی)
ت - اعلام اقدامات انجام شده و مراحل رسیدگی حقوقی زندانی به شخص وی و همچنین بستگان وی در ایران از طریق اداره امور اجتماعی وزارت امور خارجه ایران